Þann 20. janúar, að staðartíma, blés kaldur vindur í Washington D.C., en pólitískur áhugi í Bandaríkjunum var fordæmalaus.Donald Trumpsór embættiseið sem47. forseti Bandaríkjannaí Rotunda Kapítólsins.Þessi sögulega stund vakti athygli heimsins, virkaði eins og miðdepill pólitísks storms og hrærði í pólitísku landslagi Bandaríkjanna og jafnvel heimsins.
Mikil athöfn: Hátíðleg valdaskipti
Þann dag var Washington D.C. undir ströngu eftirliti, sem líktist mjög víggirtu virki. Vegir voru lokaðir, inngangar að neðanjarðarlestum voru lokaðar og 48 kílómetra löng girðing umkringdi kjarna vígsluathöfnarinnar.Margir stuðningsmenn Trumps, klæddir í föt skreytt með kosningabaráttutáknum, komu alls staðar að. Augun þeirra glitruðu af eftirvæntingu og eldmóði. Stjórnmálamenn, viðskiptajöfrar og fjölmiðlamenn söfnuðust einnig saman. Tæknijöfrar á borð við Elon Musk, forstjóra Tesla, Jeff Bezos, stofnanda Amazon, og Mark Zuckerberg, forstjóra Meta, voru einnig viðstaddir athöfnina.
Undir forsæti John Roberts, dómstjóra Hæstaréttar Bandaríkjanna, sór Trump hátíðlega embættiseiðinn.Hver atkvæði virtist boða endurkomu hans og ákveðni til heimsins.Í kjölfarið sór kjörni varaforsetinn, Vance, einnig eiðinn.
Stefnumótun: Ný áætlun fyrir stefnu Bandaríkjanna
Innlend efnahagsstefna
Skattalækkanir og reglugerðarslökun
Trump trúir staðfastlega að stórfelldar skattalækkanir og tilslakanir reglugerða séu „töfralyklarnir“ að hagvexti. Hann hyggst lækka tekjuskatt fyrirtækja enn frekar og reyna að láta fyrirtæki vera áfram í Bandaríkjunum eins og þau séu heimafuglar, sem örvar nýsköpun þeirra og vaxtarþrótt.
Innviðauppbygging
Trump lofaði að auka fjárfestingar í innviðum, byggingu þjóðvega, brúa og flugvalla. Hann vonast til að skapa gríðarlegan fjölda atvinnutækifæra með þessu. Frá byggingarverkamönnum til verkfræðinga, frá hráefnisbirgjum til flutningafólks, allir geta fundið tækifæri í þessari byggingarbylgju, og þannig bætt lífskjör fólks og látið vél bandaríska hagkerfisins öskra á ný.
Í innsetningarræðu sinni lýsti Trump yfir neyðarástandi í orkumálum á landsvísu með það að markmiði að auka nýtingu hefðbundinnar orku, binda enda á „Græna nýja samkomulagið“ stjórnar Biden, fella úr gildi ívilnunarstefnu fyrir rafbíla til að bjarga hefðbundnum bílaiðnaði Bandaríkjanna, fylla á stefnumótandi orkuforða og flytja út bandaríska orku til landa um allan heim.
Innflytjendastefna
Styrkt landamæraeftirlit
Trump heitir því að hefja aftur byggingu landamæramúrsins milli Bandaríkjanna og Mexíkó. Hann lítur á ólöglega innflytjendur sem „ógn“ við bandarískt samfélag og telur að þeir hafi rænt atvinnutækifærum frá innfæddum íbúum og geti valdið öryggisvandamálum eins og glæpum. Áætlanir eru um að framkvæma umfangsmikla innflytjendaaðgerð í Chicago, fyrsta skrefið í „stærstu brottvísunaraðgerð í sögu Bandaríkjanna“, og hann gæti jafnvel lýst yfir neyðarástandi og notað herinn til að nauðungarsenda ólöglega innflytjendur heim.
Afnám fæðingarréttar ríkisborgararéttar
Trump hyggst einnig afnema „fæðingarrétt ríkisborgararéttar“ í Bandaríkjunum. Þessi aðgerð stendur þó frammi fyrir flóknum lagalegum ferlum eins og breytingum á stjórnarskrárbreytingunni.
Utanríkisstefna
Aðlögun á samskiptum NATO
Afstaða Trumps gagnvart NATO er enn hörð. Hann telur að Bandaríkin hafi borið of mikinn hluta af varnarmálaútgjöldum innan NATO. Í framtíðinni gæti hann krafist þess af meiri hörku að evrópsk bandalagsríki auki varnarmálaútgjöld sín til að ná markmiðinu um 2% af landsframleiðslu sinni. Þetta mun án efa færa nýjar breytur í samskipti Bandaríkjanna og Evrópu.
Verndun alþjóðlegra viðskipta
Trump hefur alltaf fylgt viðskiptaverndarstefnu í utanríkisstefnu sinni og frumkvæði hans varðandi stofnun „skattaþjónustunnar“ og afstaða hans til fríverslunarsamningsins við Norður-Ameríku (NAFTA) hafa vakið mikla athygli.
Trump hefur fullyrt að hann muni koma á fót „skattaþjónustu“ með það að markmiði að leggja viðbótartolla á innfluttar erlendar vörur. Hann telur að bandaríski markaðurinn sé yfirfullur af ódýrum innfluttum vörum, sem hafi haft alvarleg áhrif á innlenda atvinnugreinar. Til dæmis hefur fjöldi kínverskra sólarorkuframleiðenda komið til Bandaríkjanna vegna lágs kostnaðar, sem setur innlend sólarorkufyrirtæki í Bandaríkjunum í lífshættu, með minnkandi pöntunum og stöðugum uppsögnum. Trump vonast til að með því að leggja viðbótartolla megi hækka verð á innfluttum vörum, neyða neytendur til að kjósa innlendar vörur og hjálpa innlendum atvinnugreinum að ná sér á strik.
Trump hefur alltaf verið óánægður með NAFTA. Frá því að samningurinn tók gildi árið 1994 hefur viðskipti milli Bandaríkjanna, Kanada og Mexíkó orðið frjálsari, en hann telur að þetta hafi leitt til þess að framleiðslustörf í Bandaríkjunum hafa tapast. Mörg bandarísk fyrirtæki hafa flutt verksmiðjur sínar til Mexíkó til að lækka kostnað. Í textíliðnaðinum hefur til dæmis fjöldi starfa verið fluttur til í samræmi við það. Á sama tíma hefur viðskiptahalli Bandaríkjanna við Kanada og Mexíkó aukist og ójafnvægi er í inn- og útflutningi landbúnaðar- og framleiðsluvara. Því er líklegt að Trump muni endursemja um NAFTA og krefjast leiðréttinga á ákvæðum eins og markaðsaðgangi og vinnustaðlum. Ef samningaviðræðurnar mistakast eru mjög líkur á að hann dragi sig úr samningnum, sem mun hafa mikil áhrif á viðskiptamynstur í Norður-Ameríku og jafnvel á heimsvísu.
Aðlögun stefnu í Mið-Austurlöndum
Trump gæti dregið herlið sitt til baka frá sumum hernaðarátökum í Mið-Austurlöndum, sem dregur úr hernaðaríhlutun erlendis frá, en hann mun einnig taka harða afstöðu gegn hryðjuverkaógnum til að tryggja kjarnahagsmuni Bandaríkjanna í Mið-Austurlöndum, svo sem stöðugt framboð á olíuauðlindum. Þar að auki lýsti hann því yfir í innsetningarræðu sinni að hann myndi endurheimta stjórn á Panamaskurðinum, sem hefur mætt mikilli andstöðu frá stjórnvöldum Panama.
Vaxandi áskoranir: Þyrnar á veginum framundan
Innlendar stjórnmáladeildir
Aukin tvíflokkaátök
Demókrataflokkurinn er fjandsamlegur stefnu Trumps. Varðandi innflytjendastefnu sakar Demókrataflokkurinn harðar aðgerðir Trumps um að brjóta gegn anda mannúðarstefnunnar og skaða fjölmenningarlegt samfélag Bandaríkjanna. Hvað varðar heilbrigðisumbætur mælir Trump með því að fella úr gildi Obamacare-lögin, en Demókrataflokkurinn verndar þau af öllum mætti. Alvarlegir ágreiningsmál milli flokkanna tveggja gætu leitt til pattstöðu á þinginu um skyld mál.
Árekstrar félagslegra hugtaka
Stefnumál á borð við yfirlýsingu Trumps um að bandarísk stjórnvöld muni aðeins viðurkenna tvö kyn, karl og konu, ganga gegn hugmyndum sumra hópa í bandarísku samfélagi sem stefna að fjölbreytileika og aðgengi, sem getur leitt til deilna og átaka á félagslegum vettvangi.
Alþjóðlegur þrýstingur
Spennt samband við bandamenn
Bandamenn Bandaríkjanna eru fullir áhyggna og óvissu um stefnu Trumps. Viðskiptaverndarstefna hans og hörð afstaða gagnvart NATO gæti gert evrópska bandamenn óánægða og þar með haft áhrif á samskipti Bandaríkjanna og Evrópu.
Hindrun á alþjóðlegu samstarfi
Þegar Trump fjallar um hnattræn málefni eins og loftslagsbreytingar og lýðheilsu í heiminum geta einangrunarstefnur hans valdið rofi í samstarfi Bandaríkjanna og alþjóðasamfélagsins. Til dæmis undirritaði hann á fyrsta degi embættistöku sinnar tilskipun um að Bandaríkin skyldu draga sig úr Parísarsamkomulaginu, ákvörðun sem alþjóðasamfélagið gagnrýndi harðlega.
Að Trump taki við embætti markar tímamót í bandarískum stjórnmálum. Hvort hann geti leitt Bandaríkin til að „gera Bandaríkin frábær aftur“ er vænting bandaríska þjóðarinnar og það er í brennidepli alþjóðlegrar athygli. Hvert munu Bandaríkin stefna næstu fjögur árin? Við skulum bíða og sjá.
Birtingartími: 21. janúar 2025
